کتاب هنر ایران در قرن بیستم و بیست و یکم: پی‌جویی هنر جدید و معاصر، به کنکاش و نظریه‌پردازی درخصوص هنر مدرن و معاصر ایران از اواسط قرن بیستم تا به امروز می‌پردازد. مباحث کتاب را می‌توان به اجمال در سرفصل‌های زیر بیان کرد:
- بازخوانی انتقادی مفاهیم هنر مدرن و معاصر در متن جامعه ایرانی
- بحث و بررسی درخصوص گفتمان‌هایی نظیر بومی‌گرایی، ملّی‌گرایی، غرب‌ستیزی یا غرب‌زدگی، مدرنیسم، سکولاریسم، اسلام‌گرایی، تقابل هویّت و جهانی‌شدن فرهنگی، ذات‌گرایی فرهنگی، مطالبات بازار جهانی و بیگانه‌گرایی
- نگاهی به بازنمایی این گفتمان‌ها در هنر و جنبش‌های هنری مانند سقاخانه، هنر انقلاب و هنر جوامع دور از وطن (diasporic art) یا راهبردهای هنری مانند طنز، نقد گذشته فرهنگی، زبان ساختارشکن و براندازانه و...
- بیان نحوه پدیدار شدن مضامین جدید برای هنرمندان ایرانی، نظیر جهانی‌شدن و دگرگونی‌های فرهنگی وابسته به آن و دیدگاه‌های جایگزین درباره خصیصه‌های فرهنگی
- کاوش بر اساس منابع اولیه از جمله مصاحبه با هنرمندان، متصدیان موزه‌ها و نگارخانه‌ها، منتقدان هنری و فعالان فرهنگی، شامل طیف وسیعی از رسانه‌های رشته‌ای مانند نقاشی، مجسمه‌سازی، عکاسی، ویدئو، اجرا، چیدمان و طرح‌های مشارکتی
- بررسی چگونگی تأثیر رویدادهای سیاسی مانند انقلاب ۱۳۵۷، پیامدهای آن و دوره موسوم به اصلاحات (۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴) بر شیوه‌های فرهنگی و هنری در ایران
این کتاب به کاوش و نظریه‌پردازی درخصوص هنر جدید و معاصر ایران از طریق بررسی جنبش‌های هنری و شیوه‌های هنری در ارتباط با دیگر گفتمان‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در طول قرن بیستم و بیست و یکم می‌پردازد. بر گفتمان‌ها و تأثیر آن‌ها بر جنبش‌ها و شیوه‌های هنری تمرکز می‌کند و هدف آن گزینش و بررسی عملی برخی از بحث‌های غالب در این زمان است. کشمیرشکن به‌منظور درک روشی برای پی‌جویی و ردیابی گرایش‌های هنری ایران در چشم انداز فکری و سیاسی کشور، عمدتاً از دهه ۱۳۵۰ تا کنون، ایده‌های جدیدی را برای ارتباط هنر با بافت یا متن وسیع آن اعم از اجتماعی، فرهنگی یا سیاسی بیان می کند و به گردآوری شواهدی انتقادی و تاریخی برای ارائه بینشی درخصوص دغدغه‌های کنونی هنر می‌پردازد. این کتاب، موضوعات و گفتمان‌های اساسی را از طریق مجموعه مطالعات موردی، به‌ویژه از طریق مطالعه دقیق آثار هنرمندان، بررسی می‌کند.
فهرست مطالب کتاب:
بخش اول - تعریف چارچوب نظری و توسعه مفهومی
تعاریف
۱. نکته چالش برانگیز: نظریه‌پردازی هنر «جدید» و «معاصر» ایران
۲. تاریخ‌نگاری هنر جدید و معاصر ایران
بخش دوم: گفتارهایی درباره هنر جدید و معاصر
۳. گفتمان سنت‌گرایی نو: انعکاس گذشته در حال
۴. گفتاری در خصوص هنر پس از انقلاب: اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ (دهه ۵۰ و دهه ۶۰)
۵. پارادایم های هنر معاصر: معاصر در مقابل خاص
بخش سوم: تمرین هنر و گفتمان‌های فرهنگی ـ اجتماعی
۶. سیاستهای فعالیت هنری در ایران معاصر
۷. تلاش هنرمندان برای در اختیار گرفتن فضای فرهنگی در مقابله با بخشنامه‌های فرهنگی دولت
۸. نمایش ذات‌گرایی: بیگانه‌گرایی (Exoticism) و یکنواختی همراه آن
۹. فعالیت هنری طنز: واکنشی راهبردی به کلیشه‌سازی
∎ درباره نویسنده:
حمید کشمیرشکن دانش‌آموخته دکترای تاریخ هنر (معاصر) از کالج SOAS، دانشگاه لندن و فوق‌دکترا از دانشگاه آکسفورد با بورس آکادمی بریتانیا است. وی پژوهشگر و استاد مهمان در دانشگاه لندن و نیز عضو هیئت علمی مهمان در دانشکده شرق شناسی و گروه تاریخ هنر دانشگاه آکسفورد، استاد مهمان در مرکز پژوهشی خلیلی (متمرکز بر هنر و مواد فرهنگی خاورمیانه) دانشکده مطالعات شرقی در دانشگاه آکسفورد و مدیر گروه تاریخ هنر معاون پژوهشی پژوهشکده هنرِ فرهنگستان هنر بوده است.
علاقه و تمرکز مطالعاتی کشمیرشکن بر هنر سده بیستم و بیست‌ویکم ایران و خاورمیانه، با توجه ویژه به رویدادهای اخیر و تأثیرات آن‌ها در رویه‌های هنری و رابطه آن‌ها با بسترهای موجود، الگوهای نوین در هنر معاصر جهان اسلام، و موضوعاتی چون معاصریت و خاص‌بودگی، بافتارهای سیاسی ـ اجتماعی است. وی علاوه بر مدیریت و برنامه‌ریزی همایش‌ها و گردهمایی‌های بین‌المللی متعدد درباره هنر معاصر ایران و خاورمیانه در مقام مورخ و منتقد هنر نیز کتاب‌ها و مقالات بسیاری را به زبان‌های انگلیسی و فارسی، نظیر درآمدی بر نظریه و اندیشه انتقادی در تاریخ هنر، کنکاشی در هنر معاصر ایران، مجموعه آثار کوروش شیشه‌گران، شیوه‌های هنری طنز در هنر معاصر: واکنش به کلیشه‌سازی فرهنگی، ذات‌گرایی فرهنگی در بستر شرق‌گرایی جدید: نمایش شیوه‌های هنر معاصر از نمایش، هنر معاصر خاورمیانه: تعاملات منطقه‌ای با گفتمان های هنر جهانی به چاپ رسانده است.
|
نسخه چاپي